Rolling Hills, het nieuwe Groningen? Je zou het bijna zeggen, na het enthousiaste interview met Eise en Esther Halsema. Januari 2019 zijn ze samen met hun zoons Daan (21) en Tim (19) naar Canada geëmigreerd. Ze verruilden het ouderlijke bedrijf in Kloosterburen voor een akkerbouwbedrijf in Rolling Hills, gelegen in het zuidelijke deel van Alberta.
"In dit gebied heb je een goede kwaliteit grond, beregeningsmogelijkheid en zijn de afstanden acceptabel. Het ligt allemaal net wat verder weg dan we gewend waren in Groningen. Maar die afstanden wennen. De weidsheid levert ook veel gemak. Zo zijn de percelen groot en vierkant. Dit maakt de landbewerking een stuk eenvoudiger en efficiënter. Anderzijds kan het soms wel lang duren voor dat een monteur er is of onderdelen geleverd zijn. Machineonderhoud moet je echt vroegtijdig plannen.", aldus Eise Halsema. Het wonen, leven en agrarisch ondernemen bevalt hen allemaal heel goed. De enige vraag die ze zich zelf stellen: Waarom hebben we dit niet eerder gedaan?
Veel tijd voor integratie
Het eerste jaar dat ze in Alberta zaten hebben Eise en Esther bewust voor een extensief bouwplan gekozen. Esther: "We hebben toen alleen graan verbouwd. Zodoende hadden we tijd om ons bedrijf een goede start te geven en kennis te maken met de buurt. We hebben meegedaan aan bijna alle activiteiten uit het dorp. En er is een heel actief verenigingsleven in Rolling Hills en omgeving met vaste bingoavonden, tuinclubs, bbq’s, golfen etc. Ook zijn de mensen heel gastvrij. Maar ook hier geldt, als jij als nieuwkomer open staat voor sociaal contact, dan is de buurt dat ook.’ Dat de familie Halsema goed is geïntegreerd, bleek ook uit de hulp die ze afgelopen jaar mochten ontvangen toen ze vanwege familieomstandigheden terug moesten naar Nederland. ‘Collega-boeren en buurtgenoten stonden klaar om de containers te legen en andere steun te bieden. Heel fijn!"
Goede klik
De zoons Daan en Tim kunnen zich ook geen ander leven meer voorstellen. Hun integratie in Canada ging heel vloeiend. Ze beheersten al aardig goed de Engelse taal voor ze in Canada kwamen, en er is een hele goede klik met andere jongens uit de buurt en ook vanuit de school. "Daan was eigenlijk al klaar met zijn studie toen we naar Alberta gingen, maar hij is eerst nog een half jaar op de high school geweest voor de taal en voor de contacten. Tim is na 1,5 jaar high school verder gegaan op de Agricultural college in Olds. Hij heeft hier inmiddels veel waardevolle contacten opgebouwd niet alleen in de buurt maar door heel Canada. Daan werkt sinds vorig jaar volledig mee op het bedrijf. Na zijn studie heeft Daan eerst nog een tijdje bij een collega gewerkt, maar nu er aardappels worden verbouwd is zijn hulp op het bedrijf nodig.", aldus Esther. Ze runnen het akkerbouwbedrijf met hun drieën en op de piektijden hebben ze extra mankrachten. Daar was het laatste jaar lastig aan te komen vanwege corona. Er wordt hier veel met foreign workers gewerkt, maar die konden Canada niet in komen.
Van extensief naar intensief
Eise en Esther hadden van tevoren een duidelijk wensenlijstje. Goede kwaliteit grond, mogelijkheid voor irrigatie en aardappelteelt. Omdat het aanbod van dergelijke bedrijven in deze regio gering is en er wel veel vraag is, pakten ze dan ook direct door toen Ben van Dyk - agrarisch makelaar & emigratiebegeleider en sinds 2021 een nauwe samenwerking met Interfarms - hen op de hoogte stelde van het op de markt komen van het akkerbouwbedrijf in Rolling Hills.
De totale oppervlakte bedraagt 4 quarter - omgerekend 250 ha - goede landbouwgrond met pivots, graansilo’s, open werkplaats en een woonhuis. Het woonhuis was misschien niet het perfecte plaatje, maar de grond bood hen datgene wat ze zochten. Eise was een week na Ben zijn telefoontje al in Canada om het bedrijf te bekijken en de doorslag te geven. Vanaf toen kon de familie Halsema vol aan de slag met de voorbereidingen voor hun emigratie.
De visumaanvraag
De familie Halsema heeft vrij vlot het visum ontvangen. Ze hadden de tijd mee en daarnaast hebben ze er zelf ook alles aan gedaan dat dit visumtraject snel is verlopen. Zo hadden ze in drie weken tijd alle benodigde papieren bij ons ingeleverd. Uiteindelijk heeft hun visumaanvraag één jaar in beslag genomen. "Halsema’s zaten nog net in de goede tijd.", aldus Gwenda van Veldhuizen. Gwenda is al ruim 20 jaar werkzaam als visumspecialist voor het dochterbedrijf Visa4you. "Momenteel speelt er echter een probleem met het ondernemersvisum. Dit visumprogramma, de zogeheten self-employed visum, zit al sinds 2018 dicht voor agrariërs. We moeten nu omwegen zoeken om Canada binnen te komen. Er zijn namelijk provinciaal wel mogelijkheden, maar deze routes zijn lastiger en kosten meer tijd.
Makkelijkste emigranten
Frans van de Stroet, collega van Ben van Dyk, heeft de aankoop van het akkerbouwbedrijf en verdere afwikkeling geregeld. "Ons vastgoedkantoor heeft tientallen jaren kennis en ervaring met het agrarisch onroerend goed in Alberta en omliggende provincies. Van een groot deel van onze makelaars liggen de roots in Nederland en de meesten hebben een agrarische achtergrond. We kennen de markt en weten wat er speelt. Daarom konden we ook snel schakelen toen een geschikt bedrijf zich voordeed. Terugkijkend op het traject van de familie Halsema dan kan ik maar één conclusie trekken, namelijk dat ze de één van de makkelijkste emigranten waren! Ze waren heel goed voorbereid, spraken al goed Engels en hebben tijd geïnvesteerd in het contact met de buurt, collega’s en het vinden van een goede accountant!"
Eise: "Onze kennissen, die al langer in Canada wonen, hebben ons veel geholpen. Mijn ervaring is wel dat je niet bang moet zijn om hulp te vragen en dat je niet terughoudend moet zijn om specialisten in te schakelen. Bijvoorbeeld voor de verscheping van containers. Dit hebben we uitbesteed aan een internationaal verhuizer die ook veel ervaring heeft met agrarische machines. De eisen hiervoor zijn erg streng en er moet veel papierwerk worden ingevuld. Nog wel een tip voor emigranten: Scheid je privéspullen van de bedrijfsmatige spullen. Stop dit niet bij elkaar in één container. Wij konden al, nadat we drie weken in Canada waren, weer bij onze huisraad."
Pootaardappelteelt
Halsema’s zijn gestart met het verbouwen van tarwe, canola (deels zaaizaad), sojabonen en mais. Vanaf het tweede jaar is de aardappelteelt daar bij gekomen. In eerste instantie wilden ze consumptieaardappelen verbouwen, maar het verkrijgen van een contract bij fritesfabrieken is erg lastig. "Daar kom je als nieuwkomer niet zo maar tussen, ook al ligt je bedrijf dichterbij de fritesfabriek dan van een bestaande teler.", aldus Eise. "Daarnaast speelde ook de situatie met corona, waardoor de prijzen van fritesaardappelen onder druk stonden. We hebben toen gekozen voor de pootgoedteelt; hier waren we al bekend mee. Een deel van de afzet gaat via Parkland (onderdeel van Agrico) en het overgrote deel verkopen we zelf. Het meeste gaat rechtstreeks naar consumptietelers in Canada. Exporteren kan ook; hiervoor gelden strenge regels. Voor afzet in het binnenland mogen we de partijen zelf keuren. Bij exportpartijen staat iemand van de CFIA (Canadian Food Inspection Agency) continue aan de sorteerband. De CFIA kun je vergelijken met de Nederlandse Aardappelkeuring (NAK). Ander verschil met Nederland is dat je qua bestrijdingsmiddelen veel minder gebonden bent aan beperkende regels. In het groeiseizoen laten we ons adviseren door een middelenadviseur en daarnaast hebben we een akkerbouwspecialist die met ons meekijkt. Ook werken we samen met een aardappelboer in de buurt."
Hoe bevalt het om in Canada akkerbouwer te zijn?
Eise: "Je moet flexibel zijn. Het groeiseizoen is hier onvoorspelbaar. De groei gaat sneller. Je kunt vaak pas in mei van start en streefdatum voor de oogst is 1 oktober. Het eerste jaar hadden we op 28 september al sneeuw! Afgelopen winter was overigens mild, maar we hebben al wel een februarimaand gehad waarbij het 45°C vroor! Verder wordt hier nauwelijks geploegd. De grond moet niet te fijn worden gemaakt, er kan hier veel windschade zijn. Vooral op de lichtere gronden heb je last van erosie. Het irrigeren is natuurlijk ook een groot verschil met Nederland, althans voor de pootgoedteelt. Hier mag je beregenen. Dat geeft oogstzekerheid. Mocht er toch door weersomstandigheden gewas-/oogstschade zijn, dan kun je in Canada terugvallen op de “crop inssurance”. Een verzekeringsprogramma voor de agrarische sector; de federale en de provinciale overheid en de boer betalen hier aan mee. Dit is een hele prettige regeling. In het eerste jaar hadden wij 30% schade in de bonen; dankzij deze steun hebben we dit vergoed gekregen. Je merkt dat er in Canada veel waardering voor de boer is en ook voor anderen die een bijdrage leveren aan de maatschappij. Een (boer)vriendelijk land!"
Nieuwbouw kan zonder vergunning
Hun bedrijfslocatie had alleen een open werkplaats, die in het begin van een overhead-deur en betonvloer is voorzien. Voor de aardappelbewaring moest er een loods worden gebouwd. "Vanwege het extensieve bouwplan het eerste jaar, konden we ons uitgebreid laten informeren.", vertelt Esther. "We wilden een kistenbewaring en geen bulkbewaring. Met kisten-bewaring kun je meerdere aardappelrassen verbouwen en dat geeft ons flexibiliteit in de afzet. Qua bouw kun je kiezen tussen staalbouw en houtbouw. Het klimaat leent zich erg goed voor een bewaarloods met houtbouw en daarnaast is het voordeliger. En het mooie van bouwen voor agrarische doeleinden, is dat er geen bouwvergunning nodig is." Omdat de Halsema’s dichtbij een highway zitten, moest er wel een goedkeuring van het government komen. Dit was binnen een paar dagen geregeld en kostte niet meer dan $25. Wat overigens wel meer tijd kost, is een vergunning voor gas en elektra. Dit duurt wel driekwart jaar. De bouw is vlot verlopen. De aardappelloods van 30 x 60 meter heeft een capaciteit van 3.000 ton.
Rolling Hills, het nieuwe Groningen
De omgeving van Rolling Hills en Vauxhall is een mooie omgeving met veel gezelligheid. Het is een hechte gemeenschap van ‘oudere’ bewoners en ook best veel ‘nieuwe Groningers’. Het voelt als thuis. Familie Halsema zit echt goed op hun plek. Esther vult aan; "Onze jongens vertelden ons laatst, dat als wij mochten besluiten ooit nog naar Nederland terug te gaan, zij echt niet meer meegaan. Mooi toch!"
